Terapia walidacyjna jako podejście w pracy z osobami z demencją – podstawy wprowadzające

Wyzwania i perspektywy

Demencja stanowi jedno z największych wyzwań w opiece nad osobami starszymi. Wraz z postępującą utratą zdolności poznawczych i stopniowym zanikiem pamięci tracone są wspomnienia, a co za tym idzie – poczucie własnej tożsamości. Opieka nad osobami z demencją wymaga zatem nie tylko wiedzy technicznej, lecz także wysokiego poziomu empatii i zrozumienia dla zmienionej rzeczywistości życiowej osób chorych. Terapia walidacyjna oferuje w tym kontekście skuteczne podejście, które pozwala dotrzeć do podopiecznych w ich indywidualnym świecie emocjonalnym i nawiązać z nimi kontakt na poziomie emocji. Podejście to jest coraz częściej wdrażane w opiece nad osobami starszymi i ma na celu wspieranie emocjonalnego poczucia bezpieczeństwa podopiecznych, a tym samym poprawę jakości ich życia [1].

Podstawowe zasady terapii walidacyjnej

Terapia walidacyjna, opracowana przez Naomi Feil, opiera się na założeniu, że osoby z demencją mają potrzebę emocjonalnego wyrażania się, a ich często trudne do zrozumienia zachowania nie są jedynie objawami choroby, lecz wyrazem niezaspokojonych potrzeb. Feil uważa, że osoby chore poprzez swoje zachowania próbują uporać się z nierozwiązanymi konfliktami i napięciami emocjonalnymi mającymi swoje źródło w ich wcześniejszym życiu. Poprzez walidację uczucia te są uznawane i szanowane. W centrum tego podejścia znajduje się emocjonalne potwierdzenie oraz „walidowanie” podopiecznego, czyli nie poprawianie i negowanie jego wypowiedzi, lecz ich akceptacja i szacunek dla nich [1].

Główne zasady terapii walidacyjnej obejmują: 

  • uważne słuchanie, 
  • reagowanie na uczucia podopiecznego, 
  • akceptację jego indywidualnej rzeczywistości. 
     

Zamiast korygować wypowiedzi i postrzeganie osób z demencją, opiekunowie wchodzą w świat chorego i okazują zrozumienie dla jego sposobu wyrażania emocji. Dzięki temu podopieczny może poczuć się zrozumiany i doceniony, co z kolei sprzyja budowaniu zaufania i zmniejszeniu lęku. Zasady walidacji wymagają od opiekuna dużej empatii oraz umiejętności traktowania przeżyć chorego poważnie – niezależnie od tego, jak bardzo mogą się one wydawać z zewnątrz chaotyczne lub nielogiczne [3].

Techniki terapii walidacyjnej

W terapii walidacyjnej są dostępne różne techniki, które mają na celu wspieranie emocjonalnego wyrażania się i dobrostanu podopiecznych. Jedną z nich jest odzwierciedlanie. Polega ono na naśladowaniu przez opiekuna postawy ciała, mimiki oraz gestów podopiecznego. Dzięki temu osoba chora otrzymuje sygnał, że jej obecny stan emocjonalny został zrozumiany. Technika ta służy budowaniu relacji opartej na równości oraz daje choremu poczucie bezpieczeństwa i akceptacji. Jest to forma komunikacji niewerbalnej, która wspiera rezonans emocjonalny i umożliwia kontakt na głębszym poziomie [1].
Kolejną techniką jest słuchanie bez oceniania. Opiekun uważnie słucha wypowiedzi podopiecznego, nie poprawiając ich ani nie sprzeciwiając się im. Dzięki takiemu podejściu chory odbiera sygnał, że jego postrzeganie rzeczywistości oraz uczucia są akceptowane. Technika aktywnego słuchania nie tylko wspiera zrozumienie chorego, ale również umożliwia opiekunowi wgląd w świat emocjonalny podopiecznego, co pozwala lepiej reagować na jego potrzeby [2].
Trzecią techniką jest wykorzystywanie słów kluczy, czyli zwrotów często używanych przez podopiecznego. Opiekun wplata je w rozmowę, co daje osobie chorej sygnał, że jej myśli i słowa są ważne. Technika ta pomaga nawiązać emocjonalną więź z chorym i zdobyć jego zaufanie. Pokazuje także, że opiekun naprawdę słucha i jest gotów dostosować się do indywidualnego sposobu wyrażania się osoby z dem...

Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem

Przypisy