Leczenie trudno gojących się ran, dawniej określanych mianem ran przewlekłych, mimo znaczącego postępu medycyny oraz rozwoju nowoczesnych metod terapeutycznych wciąż stanowi poważne wyzwanie w praktyce klinicznej. Do głównych czynników zaburzających proces gojenia oraz zwiększających ryzyko wystąpienia powikłań miejscowych i ogólnoustrojowych należą biofilm bakteryjny oraz zakażenie rany.
Jednocześnie istotnym i narastającym problemem pozostaje antybiotykooporność drobnoustrojów. Z danych przedstawionych w raportach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) wynika, że na całym świecie, w tym również w Europie Środkowej, a co za tym idzie – w Polsce, obserwuje się systematyczny wzrost liczby szczepów bakterii opornych na wiele klas antybiotyków, w tym na leki ostatniej linii terapeutycznej, takie jak karbapenemy [1, 2].
Nieracjonalne stosowanie antybiotykoterapii empirycznej w leczeniu zakażeń ran, jak również w terapii infekcji niezwiązanych bezpośrednio z ranami istotnie przyczynia się do narastania zjawiska antybiotykooporności. W obliczu tego problemu szczególnego znaczenia nabiera wdrażanie strategii mających na celu ograniczenie rozwoju infekcji oraz tworzenia biofilmu bakteryjnego. Kluczową rolę odgrywają tu prawidłowo prowadzone procedury antyseptyki, higiena rąk personelu medycznego oraz właściwa dezynfekcja powierzchni środowiskowych [1, 2].
Biofilm
Biofilm to złożony, wielogatunkowy ekosystem drobnoustrojów zamkniętych w zewnątrzkomórkowej substancji polimerowej – matriksie. Struktura ta wykazuje zdolność przyczepiania się do powierzchni żywych (np. ziarniny, naskórka, błon śluzowych) lub martwych (np. nici chirurgicznej, implantów), przez co zwiększa prawdopodobieństwo zakażenia i uniemożliwia proces gojenia.
Niektóre bakterie zwalniają procesy życiowe i przechodzą w formy wegetatywne, niewrażliwe na substancje bójcze. Kluczową cechą biofilmu jest jego niewrażliwość na działanie układu immunologicznego oraz wysoka odporność na substancje o działaniu bójczym, w tym na środki dezynfekcyjne. Drobnoustroje uwięzione w ochronnej warstwie matrix, eksponowane na pojedyncze cząsteczki substancji przeciwdrobnoustrojowych, takich jak antybiotyki, mogą pełnić funkcję „biologicznej fabryki” genów oporności, co dodatkowo utrudnia skuteczne leczenie zakażeń ran.
Działania przeciwbiofilmowe opierają się przede wszystkim na mechanicznym usuwaniu struktury matrix oraz zapobieganiu ponownej odbudowie dojrzałej formy biofilmu. Należy mieć na uwadze, że biofilm posiada zdolność szybkiej regeneracji – jego struktura może zostać odtworzona w ciągu kilkunastu godzin, a już po trzec...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem